‘Heb persconferentie op televisie gezien. Er is echt geen gevaar, dus don’t worry’! Het berichtje is afkomstig van mijn lieve en bezorgde zus uit het verre Limburgse Heerlen. Het volk in Nederland wordt op een deskundige manier gerustgesteld, in slaap gesust. De mensen buiten de getroffen regio gaan over tot de orde van de dag. Maar in mijn regio is die orde van de dag van een geheel andere orde.
Een week na de ramp is officieel bekend gemaakt dat in de roetdeeltjes in een gebied van tien kilometer van de brand het zwaar kankerverwekkende dioxine is aangetroffen. Niet goed voor gras en gewas, het veevoer, maar geen paniek, de Voedsel en Warenautoriteit doet er nader onderzoek naar. Bovendien zegt de burgemeester van Dordrecht, Arno Brok, zijn naam mag hier ook wel eens worden genoemd, zijn die verhoogde gehaltes niet ongebruikelijk in het winterseizoen. Wel blijft zijn advies van kracht om geen gewassen van eigen grond te eten, kinderen nog steeds niet op speeltoestellen te laten spelen en het vee binnen te houden. Als het niet ongebruikelijk is voor het winterseizoen waarom wordt die waarschuwing dan niet elk jaar gegeven?
Een week na de ramp, want zo mogen we de brand, met dank aan Ivo Opstelten, nu eindelijk noemen, kijk ik naar de herhaling van Nieuwsuur van gisterenavond. Ik hoor veehouder Sander Vijverberg vertellen dat zijn koeien massaal aan de diarree zijn. Elke dag worden het er meer. Henk Jans van de GGD zegt dat dioxine in de voedselketen terecht kan komen, dat het zeer moeilijk afbreekbaar is en al bij geringe hoeveelheden zware effecten voor de gezondheid kan hebben. Jacob de Boer, hoogleraar Milieuchemie en Toxicologie is verbaasd dat er nog helemaal niets is gezegd over de enorme hoge loodgehaltes die er op het land in de omgeving zijn gemeten. Wel duizend keer (!) boven de norm.
Een week na de ramp hoor ik verkeersregelaar Cokkie Toorenspits zeggen dat de klachten van de hulpverleners worden gebagatelliseerd. Hij heeft nog steeds hoofdpijn, jeuk, is draaierig, het komt en het gaat.
Een week na de ramp krijg ik op hyves nog steeds veel reacties die er niet om liegen, vooral van mensen uit de buurt, die zich grote zorgen maken. Ook op de particuliere en dus onafhankelijke website Meldpunt Brand Moerdijk blijven de reacties binnen stromen.
Een week na de ramp hoor ik uit betrouwbare bron dat de voorgenomen dumping van de ongekende hoeveelheid zwaar giftig bluswater in de Westerschelde niet door gaat. Er zit toch meer troep in dan verwacht. Hoe het nu zal worden verwerkt? Een mooie uitdaging voor de journalistiek om dat op de voet te gaan volgen.
Een week na de ramp krijg ik via de mail ook verontrustende berichten van mensen die ik hoog heb zitten en die doorgaans niet snel in paniek raken. Privé. Niet bestemd voor de openbaarheid! Uiteraard. ‘Moerdijk zal later de grootste ramp uit de geschiedenis van ‘de Nederlandse gezondheid’, blijken, schrijft er een. ‘Op termijn gaat een gigantisch aantal mensen kanker krijgen’.
Een week na de ramp zijn de meetresultaten van de gewassen nog steeds niet bekend. Tuinders die hun gewassen niet kunnen verkopen, beginnen hun geduld te verliezen. Volgens een woordvoerder van het Productschap Tuinbouw neemt de schade toe en beginnen vooral in het buitenland de afnemers van bij voorbeeld spruiten het vertrouwen in dit product verliezen.
Een week na de ramp vraag ik me af welke politieke en economische belangen er allemaal meespelen en nog mee gaan spelen?
Een week na de ramp wordt Chemie-Pack toch in staat van beschuldiging gesteld. Het bedrijf in Moerdijk zou in strijd hebben gehandeld met de vergunning, terwijl toch dagenlang is gezegd dat dit absoluut NIET het geval was. Verdere vragen hierover worden niet beantwoord. In het belang van het onderzoek.
Een week na de ramp wordt er nog steeds vooral gezwegen. In het belang van allerlei onderzoeken. Zelfs onze gezondheid moet wijken voor dat belang.
Een week na de ramp is mij als inwoner van het rampengebied niet bekend of de rioolgemalen nog steeds zijn stilgelegd, of de waterbekkens in Dordrecht en Rotterdam nog steeds niet worden gebruikt en of het water uit mijn kraan nog steeds uit de spaarbekkens bij de Biesbosch komt. Hoe groot is de voorraad daar eigenlijk?
Een week na de ramp roep ik RTV Rijnmond – zeven dagen geleden nog onze rampenzender – op om niet meer zo kritiekloos alle geruststellende persconferenties te volgen. Kom op mannen en vrouwen, ga zelf ook eens echt en journalistiek onderzoek doen, dit is jullie kans!
Een week na de ramp heb ik een poll op mijn hyves geplaatst. De stelling is: De overheid heeft de plicht mij bij een ramp altijd eerlijk, duidelijk en volledig voor te lichten, zelfs al is men bang voor paniek onder de bevolking. Er wordt meteen volop op gereageerd. De uitkomst is niet verrassend. Tot nu toe is 96,2 procent van de stemmers het daar mee eens.
Een week na de ramp blijven ze die zeven woordjes herhalen. ‘Er is geen gevaar voor de volksgezondheid’. Maar er zijn nog steeds meer vragen dan antwoorden en de twijfels nemen alleen maar toe.
Een week na de ramp lopen er ‘mannen in pakken’ rond. Hadden ze dat niet meteen moeten doen?